Hoe docenten samen kunnen werken aan deskundigheid

De deskundigheid van docenten bevorderen op een nieuwe manier. Dat doet het Hermann Wesselink College in Amstelveen sinds begin dit schooljaar. Niet langer bepaalt de directie de onderwerpen die in het scholingsplan centraal staan: de regie ligt bij de medewerkers. Zij werken aan eigen ontwikkelthema’s en leren van experts en van elkaar. De enige voorwaarde is dat leerlingen moeten merken dat docenten het onderwijs op de school ontwikkelen.

De school wordt in dit traject ondersteund door Innovatie Impuls Onderwijs (IIO). Onderdeel van IIO was een regeling van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), die scholen in het primair en voortgezet onderwijs stimuleerde om op een innovatieve manier ‘slimmer’ te gaan werken.

Bijna 150 scholen in Nederland hebben meegedaan en vanaf 2011 tot en met 2014 geëxperimenteerd met vijf door scholen zelf bedachte innovatieconcepten. Met de ervaringen uit de experimenten en met begeleiding op maat wordt ervoor gezorgd dat we kwalitatief goed onderwijs kunnen blijven geven, ook als er in de toekomst mogelijk minder docenten zijn. We vroegen conrector Harold Tennekes naar zijn ‘innovatie’ en ervaringen met IIO. 

Harold Tennekes

Jullie zijn als school gestart met ‘ontwikkelgroepen’. Wat zijn dat?

‘Ontwikkelgroepen zijn groepen docenten die samen werken aan professionalisering. Daar zijn we vorig jaar op onze school mee gestart: collega’s werken in groepjes aan een thema waarop zij zich gezamenlijk willen ontwikkelen. Dat thema hangt af van de eigen leervraag. Het kan bijvoorbeeld gaan over schrijf- of leesvaardigheid stimuleren, lesgeven zonder boek, leerlingenparticipatie, of vakinhoudelijke kennis. Ze houden minstens vier middagen of avonden per jaar vrij om te discussiëren, kennis en tips uit te wisselen, of met een externe trainer aan de slag te gaan.’

Hoe kwamen jullie op het idee om professionalisering anders aan te pakken?

‘Voorheen hadden we studiemiddagen waarin één thema centraal stond en waar vrijwel alle docenten tegelijk aan meededen. Toen we zo’n middag evalueerden, bleek dat het meer vraaggestuurd kon: waar hebben docenten eigenlijk zelf behoefte aan? Toen wisten we dat we iets wilden veranderen in de manier van deskundigheidsbevordering. Er waren collega’s die zeiden dat ze het leuk zouden vinden om zelf mee te denken over deze verandering. En ik heb contact gezocht met IIO.’

Hoe kwam je bij Innovatie Impuls Onderwijs terecht?

‘Het Hermann Wesselink College is aangesloten bij Bètapartners: een netwerk van scholen in Noord-Holland die samenwerken met HO-instellingen en het bedrijfsleven om bètaonderwijs interessanter te maken. Tijdens een van de overleggen schoof ook IIO aan, en al snel raakten we in gesprek over de ontwikkeling van onze school. Toen we ‘ontwikkelgroepen’ wilden opzetten heb ik opnieuw contact gezocht. IIO verifieerde eerst of ons project paste in hun structuur, en toen dat inderdaad zo bleek te zijn, zijn we gestart.’

Hoe zijn jullie begeleid door IIO?

‘Drie adviseurs van IIO waren bij onze kick-off bijeenkomst voor docenten. Ze gaven een workshop over verandering in het onderwijs: hoe krijg je dat voor elkaar? En ze spraken met docenten over hoe je je eigen leervraag ontwikkelt en waar je rekening mee moet houden. Daarna zijn we snel verder aan de slag gegaan. Maar ik denk dat het goed is dat ‘mensen van buiten’ – die ervaring hebben met dit soort ontwikkelingen in het onderwijs - even meekijken en meedenken. Zij kunnen je attent maken op zaken waar je zelf niet aan denkt.’

Startbijeenkomst ontwikkelgroepen Hermann Wesselink College

Was het lastig om die ‘ontwikkelgroepen’ op te zetten?

‘De ontwikkelgroepen vormden zich vrij natuurlijk. Tijdens de kick-off bijeenkomst hielden we een soort ‘markt’ waar docenten hun eigen ideeën konden promoten. Ze ontmoetten elkaar, praatten over hoe ze zich wilden professionaliseren, en vonden elkaar in gezamenlijke interesses of leerdoelen. Mijn rol als conrector was vooral om die samenwerking te faciliteren, en om genoeg afstand en ruimte te houden. Het moest echt iets van de docenten zelf zijn. Dat was wel even wennen.’

Welke resultaten heeft jullie innovatie opgeleverd?

‘Het afgelopen schooljaar zijn zo’n twaalf ontwikkelgroepen opgezet. Sommige met vier docenten, andere met veertien. Een aantal ging echt over de inhoud van één vak, maar er zijn ook vakoverstijgende groepen. Dat hebben we helemaal vrij gelaten. Wat de innovatie betekent voor de kwaliteit van het onderwijs gaan we nu onderzoeken, dus daar kan ik nog weinig over zeggen. Maar ik heb het gevoel dat er dingen in beweging zijn gezet, dat docenten met elkaar in gesprek blijven, en ervaren dat ze een gezamenlijke leervraag hebben – en dus niet alles alleen hoeven op te lossen.’

Startbijeenkomst ontwikkelgroepen Hermann Wesselink College

Delen jullie ervaringen ook met andere scholen?

‘Onze school is lid van een lokale scholengroep – CEDER – en met mijn collega’s van andere scholen praat ik hierover. Het zou natuurlijk mooi zijn als wij onze manier van werken open kunnen stellen voor andere scholen. Je zou bijvoorbeeld ook in breder verband een leergemeenschap kunnen opzetten: denk aan een ontwikkelgroep van docenten van meerdere scholen. Wie dit stukje straks leest en het leuk vindt, is in ieder geval welkom om eens bij ons te komen kijken!’

Over IIO

InnovatieImpuls Onderwijs is een platform voor vernieuwing binnen het basis- en voortgezet onderwijs, gesubsidieerd door het ministerie van OCW. Opgericht om scholen handvatten te geven voor de toekomst, biedt IIO kennis en ervaring, een landelijk netwerk en advies op maat over onderwijsinnovatie.

IIO blijft - als IIO op Maat - nog een jaar lang actief om de ervaringen van de IIO-scholen te verspreiden in het veld, onder andere door te adviseren en door het leggen van verbinding tussen geïnteresseerde scholen en de voormalige IIO-scholen.

Jouw verhaal

Hoe werkt jouw school aan professionalisering? Deel je ervaringen met andere docenten en plaats je reactie onder dit artikel. Of laat een berichtje achter met het doe-mee formulier.

Reactie toevoegen

U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.

* verplichte velden

Uw reactie mag maximaal 2000 karakters lang zijn.

Reacties

  • Zijn er ook initiatieven bekend voor eht mbo onderwijs, zo ja, waar kan ik dit vinden?

    Van: Astrid de Rozario | 30-06-2015, 09:34