Weblogbericht | 12-12-2013 | Redactie

door Sander Gordijn

Sander Gordijn werkt in groep 2 op basisschool CBS Het Kompas voor PCBO Meppel.
Online is hij te vinden op MeesterSander.nl en op Twitter als @SanderGordijn.

Jonge boompjes

Startende leerkrachten hebben goede begeleiding nodig.

Je kunt startende leerkrachten vergelijken met jonge boompjes: ze hebben aandacht en verzorging nodig om te groeien – én de nodige steun om overeind te blijven als dat nodig is, zoals een boompje wordt vastgebonden aan een paal om niet om te vallen wanneer er storm opsteekt.

Wortel schieten – de opleiding

Een zaadje moet worden geselecteerd om vervolgens wortel te gaan schieten. Zoals een jong boompje een breed wortelgestel nodig heeft om te kunnen groeien, moet een docent in staat én bereid zijn zich breed inhoudelijk te bekwamen om alle vakken in de vingers te krijgen.

Opleidingen kunnen nog beter selecteren op die competenties en de bereidheid van studenten om de benodigde investeringen in hun toekomstige beroep van leerkracht te doen.

Vrucht dragen – talentontwikkeling

Zoals bomen de meest uiteenlopende vruchten kunnen dragen, heeft elk mens unieke talenten. Juist op die ‘verschillende vruchten’ zitten de scholen te wachten – alleen maar ‘appels of peren’ binnen één team is helemaal niet goed.

Mijn huidige school bijvoorbeeld biedt mensen de kans om zich te ontwikkelen. Ik kreeg ruimte om een visie op Onderwijs & ICT op te stellen, kreeg daarvoor ook taakuren en verantwoordelijkheid, en ben in drie jaar tijd opgeklommen tot ict-coördinator.

Dat was alleen mogelijk omdat ik het vertrouwen kreeg om mijn interesses en talenten verder te ontwikkelen.

Dit kan ook al tijdens de opleiding. Studenten zouden hun eigen positieve kanten verder kunnen ontwikkelen, en Pabo-opleidingen zouden hen hierop kunnen coachen – in plaats van vooral aandacht te besteden aan tekortkomingen.

Storm verduren – een houvast voor de leerkracht

Hoewel de wortels ervoor zorgen dat de boom overeind blijft, hebben jonge bomen nog een paal naast de stam nodig om te zorgen dat ze niet omvallen. Hij wordt niet uit de wind gehouden, maar heeft in zijn jonge jaren af en toe een beetje extra houvast nodig.

Dit geldt ook voor startende leerkrachten. Zij zouden erg veel hebben aan aan een coach die hen begeleidt, die instaat voor hun belangen en die kan laten zien waar hun talenten en groeimogelijkheden liggen. Dat is de paal waar je je aan vast kunt houden, maar die je ook kan helpen de storm te doorstaan.

Het is nog te vaak zo dat je vraagbaak, de persoon waar je op terug kunt vallen, óók degene is die jouw functioneren beoordeelt.

Hier is sprake van een rollenconflict: het is lastig om problemen aan te kaarten of je kwetsbaar op te stellen bij de persoon die jouw functioneren moet beoordelen (en die óók gaat over je contractverlenging).

De oplossing: het starterscafé

De oplossing ligt voor de hand: zorg ervoor dat het jonge boompje een paal heeft om zich aan vast te houden, namelijk een coach – die is losgekoppeld van de rol van beoordelaar.

Zelf werk ik bij PCBO Meppel en heb ik in de eerste drie onderwijsjaren, met mijn wortels nog maar net in de grond, begeleiding gehad via het starterscafé.

Dit houdt in dat alle startende leerkrachten en vierdejaars studenten worden uitgenodigd om een hapje te komen eten. Juist níet op een school, maar ergens in de stad.

Dit was in de eerste jaren van mijn loopbaan zeer waardevol. Het was erg leuk om verhalen van andere startende leerkrachten te horen. Je staat niet alleen, merk je dan opeens.

Ook was het fijn dat ik eerlijk en openhartig mijn problemen en uitdagingen kon bespreken. Nog beter was dat andere startende leerkrachten veel van deze problemen herkenden en oplossingen aandroegen.

Dit was geen incident: iedereen herkende zich in elkaars problemen en er werden veel tips uitgewisseld. Ik ging altijd naar huis met frisse moed en een volle maag, met veel zin om de volgende dag direct de tips in de praktijk te brengen.

Zulke starterscafés zouden meer navolging mogen krijgen. Het beste kun je de begeleiding laten verzorgen door een ervaren leerkracht, die ook op scholen langsgaat om te coachen, zodat er maatwerk kan worden geleverd.

Laat de startende leerkracht groeien door:

• De functies van beoordelaar en de coach los te koppelen. Hierdoor kan een startende leerkracht open en eerlijk zijn naar de coach en aangeven waar hij tegen aan loopt en toch een eerlijke beoordeling krijgen door de beoordelaar.
• Zijn vruchten te laten groeien, door aandacht te schenken aan de unieke talenten van de leerkracht. Hiervan groeit hij, en hij krijgt energie om elke dag opnieuw de uitdagingen van het onderwijs aan te gaan.
• Deze niet extra te belasten met een portfolio, praktijk theorie of persoonlijk ontwikkelingsplan, maar door een aantal keer per jaar intervisie te organiseren tijdens een etentje en daarnaast langs te komen in de klas om te helpen bij de dagelijkse praktijk met tips & trucs van een ervaren professional.