Beter onderwijs door een camera? Het kan met School Video Interactie Begeleiding (SVIB).

Weblogbericht | 15-10-2014 | Redactie

Hoe begeleid je een beginnende leraar zo effectief en efficiënt mogelijk? Wij zetten een aantal methodes op een rij, die we het komend jaar zullen bespreken. De eerste in de serie: Esther van Rijn - Handels, lerarenopleider aan de Haagse Academie voor Lichamelijke Opvoeding, bespreekt School Video Interactie Begeleiding (SVIB).

De start van afgestudeerde leraren is niet altijd even makkelijk

'Een student uit het vierde jaar van de lerarenopleiding had geen plezier meer in lesgeven. Hij riep mijn hulp in. 'Ik krijg geen contact met de leerlingen, ze zijn zeer gericht op elkaar en niet op mij. Ze doen steeds maar niet wat ik wil'.

'Als opleider van aanstaande docenten Lichamelijke Opvoeding (Haagse Hogeschool) ben ik begaan met, en tevens medeverantwoordelijk voor, het professionele niveau waarmee studenten de opleiding verlaten en het werkveld betreden. Toch blijkt de start van pas afgestudeerde docenten niet altijd even makkelijk, getuige het feit dat een hoog percentage binnen afzienbare tijd het onderwijs verlaat.

'Ook op de opleiding (Haagse Academie voor Lichamelijke Opvoeding) loopt de competentie-ontwikkeling van studenten niet altijd naar verwachting.'

Hoe zorg je ervoor dat leraren zich snel ontwikkelen?

'Ik heb met School Video Interactie Begeleiding (SVIB) een methodiek gevonden, die de kracht en de kwaliteit van de (aanstaande) docent als uitgangspunt neemt. De methode is ook zinvol voor meer ervaren docenten die willen werken aan hun professionaliteit.

'SVIB is een methodiek die uitgaat van een persoonlijke leervraag van de (aanstaande of beginnende) docent. De beginnende docent en de School Video Interactie Begeleider (SVIB'er) zoeken aan de hand van videobeelden van de docent in een reële praktijksituatie de antwoorden op de leervraag - wat confronterend kan zijn.'

In een filmpje op YouTube is te zien hoe zo'n sessie verloopt.

Hoe ziet dat er in de praktijk uit?

'Een SVIB traject bestaat meestal uit een startgesprek om de leervraag te achterhalen, drie filmmomenten met na ieder filmopname een nagesprek, en een afsluitend gesprek. Alle lerende professionals in het onderwijs hebben behoefte aan verbondenheid, maar ook aan autonomie. Goede interactie met een SVIB-er zorgt ervoor dat startende docenten zich veilig kunnen voelen, en zich open kunnen stellen voor feedback. Tegelijkertijd zijn ze ook autonoom, omdat ze zelfstandig hun persoonlijke leervraag bepalen, en werken vanuit krachtige momenten.

'In de situatie van de vierdejaars student ging ik gewapend met mijn videocamera op stagebezoek. Tijdens de analyse van de beelden zagen we dat hij heel veel goed deed: zijn planning en organisatie waren zeer goed doordacht. Zijn uitleg aan het begin van de les was helder en hij betrok de leerlingen hierin op een positieve interactieve manier. Daar kon het dus niet aan liggen.

'Maar wat we ook zagen, was dat hij later in de les de instructie iedere keer startte met dingen die niet mochten of fout gingen. Bovendien gaf hij complimenten zonder oogcontact. Het compliment werd regelmatig gegeven zonder dat de student zijn lichaam draaide in de richting van de leerlingen. Hierdoor ontvingen de leerlingen de complimenten niet zichtbaar.

'We ontdekten dus een duidelijk patroon in het gedrag van de student. Kleine bijstellingen in het geven van feedback maakten voor deze student een wereld van verschil. Daar kon hij gericht mee aan de slag gaan.'

Beelden van jezelf terugzien: confronterend maar leerzaam

'Ik ben ervan overtuigd geraakt dat een SVIB-traject een waardevolle aanvulling is voor (startende) docenten. Mijn ervaring is dat de oplossing vaak ligt in veranderingen of aanpassingen in gedrag of overtuigingen, die zonder grondige analyse van de beelden niet aan de oppervlakte verschenen zouden zijn. Het is dan ook niet 'zomaar samen beelden kijken'.

'Het gaat om het uitlichten en bespreken van hele kleine gedragspatronen. Daarnaast moet de SVIB-coach ervoor zorgen dat de gecoachte docent zélf het patroon herkent en zélf met oplossingen komt, en dat alles relateert aan een hulpvraag. Dat houdt de startende docent in zijn kracht - wat iedere school wil.

'Betrokkenheid bij de eigen professionele ontwikkeling is hierbij een onmisbare grondhouding. Het is namelijk best confronterend om er via beelden achter te komen dat je op sommige aspecten van het lesgeven nog onbewust onbekwaam bent. Na het verkrijgen van deze inzichten staat de weg tot leren open.

'Dat kan leiden tot nieuwe gedragsalternatieven, waardoor een antwoord wordt gevonden op de leervraag. Hierdoor kan de kwaliteit van het onderwijsproces alleen maar stijgen, evenals het plezier in lesgeven. Zodat de docent die begeleid wordt zich 'gelukt' kan voelen, of, zoals Peter Heerschop in één van zijn columns schrijft: 'Je doet er toe! Vergeet dat niet!'

Wil je meer informatie over SVIB? Mail naar e.h.h.m.handels@hhs.nl.