Weblogbericht | 19-12-2014 | Redactie

1: Wat is de Regeldrukagenda 2014-2017?

In het onderwijs gaat veel tijd, geld en energie zitten in zaken die geen onderwijs zijn, zoals administratief werk. Veel van die overhead komt voort uit regels, die soms onduidelijk of overbodig zijn. Dat moet beter, vinden leraren, schooldirecteuren, besturen, sectorraden, werknemersorgansaties en het ministerie van Onderwijs,Cultuur en Wetenschap (OCW). Minister Bussemaker en Staatssecretaris Dekker ondertekenden daarom samen met alle betrokken partijen halverwege december een plan van aanpak om de situatie te verbeteren: de Regeldrukagenda Onderwijs 2014-2017.

2: Wie hebben dit plan ontwikkeld?

De Regeldrukagenda is een gezamenlijk initiatief van onderwijsorganisaties en het ministerie van OCW. Onderwijsinstellingen, leraren en overheid zijn dus betrokken bij de totstandkoming én de uitvoering. Voor de Regeldrukagenda zijn daarom eerst alle klachten verzameld. Het ministerie van OCW sprak daarom onder meer met werknemers, schooldirecteuren, leraren, bestuurders, schooldirecteuren, beleidsmakers en de landelijke ouderraad.

3: Waarom is deze agenda er gekomen?

Leraren hebben geen rustige baan, niet in de laatste plaats vanwege de administratieve rompslomp. Instanties stellen vragen, leerlinginformatie moet in verschillende systemen, en formulieren vereisen meerdere handtekeningen. Alle tijd die daarin gaat zitten, gaat af van wat leraren het liefst doen: voor de klas staan en les geven. Bovendien is er veel onduidelijkheid over wat nou precies wel en niet verplicht is, zoals handelings- en groepsplannen.

De ervaring leert dat regels op veel plekken ontstaan: bij de overheid, maar ook bij uitvoeringsorganisaties, onderwijsinspectie, sociale partners én scholen zelf. De enige manier om dus wat te doen aan regeldruk, is door de aanpak van onnodige regelgeving op alle niveaus te laten plaatsvinden.

4: Wie gaan hiermee aan de slag?

De Regeldrukagenda is door alle partijen gemaakt, dus al die partijen gaan er ook mee aan de slag: overheid, uitvoeringsorganisaties, onderwijsinspectie, sociale partners én de scholen zelf. Dat kan al heel laagdrempelig gebeuren, bijvoorbeeld dat leraren het nut bespreken van regels die de schoolleiding introduceert.

5: Wat betekent dit voor leraren?

Als alles goed verloopt, dan zullen leraren merken dat zij minder vaak te maken hebben met belemmerende wet- en regelgeving. Er ontstaat zo bijvoorbeeld meer ruimte voor maatwerk en flexibele indeling van de lesuren. Bovendien worden overbodige regels geschrapt en ingewikkelde procedures vereenvoudigd, zoals voor leerlingen die eerder examen willen doen.

Daarnaast gaat de Onderwijsinspectie actief communiceren over fabels en feiten in het onderwijs. Neem de eerder genoemde handelings- en groepsplannen. Die zijn namelijk niet verplicht. Als leraren zich daar beter van bewust zijn, kunnen zij hun keuzes ook beter verantwoorden richting de schoolleiding.

6: Wat zijn voorbeelden van dingen die veranderen?

• Scholen en instellingen worden meer betrokken bij het opstellen van nieuwe wet- en regelgeving, bijvoorbeeld via internetconsultatie en terugkoppeling van de Leraren van het Jaar
• Misverstanden over regels worden actief weggenomen door de Onderwijsinspectie, waardoor onnodige administratie en documentatie voorkomen wordt
• Software- en hardwareproblemen worden aangepakt, zodat services beter op elkaar aansluiten en er voldoende computers zijn
• Schoolspecifieke obstakels worden in kaart gebracht, zoals overbodige afspraken, inefficiënte vergaderingen en activiteiten buiten het lesprogramma
• Er komt een meldpunt bij het ministerie voor administratieve zaken waarvan de leraar vermoedt dat ze overbodig zijn
• Ambtenaren gaan op scholen de werk- en regeldruk ervaren en onderzoeken
• Instanties proberen dubbele registratie van school- of leerlinggegevens te voorkomen, zodat scholen niet steeds lastig gevallen worden met verzoeken om informatie

7: Wat verwachten de docenten ervan?

Een peiling van vakvereniging CNV Onderwijs in 2013 onder haar leden naar werkdruk maakte duidelijk dat het schrijven van handelingsplannen en groepsplannen grote bronnen van ergernis zijn. Ook vergaderingen, die vaak over kleine dingen gaan en toch lang duren, leiden tot veel extra werkdruk.

In Schooljournaal, het magazine van CNV Onderwijs, gaf een docent die betrokken was bij de Regeldrukagenda aan hoge verwachtingen te hebben van drie afspraken:

1. Duidelijke voorlichting van de Inspectie: niet alles wat in de wandelgangen 'moet van de Inspectie' moet ook altijd van de Inspectie.
2. Stimulering van de professionele dialoog op school: teams en leiding moeten met elkaar bespreken hoe vaak je moet toetsen, of al die toetsen wel nodig zijn en hoe snel die nagekeken moeten zijn.
3. Opstelling van een handreiking over taakbeleid en slim omgaan met tijd: scholen gaan nu vaak heel verschillend om met het aantal lesweken, de opslagfactor en vaste voet.

8: Wat verwachten de minister en de staatssecretaris ervan?

Bij de ondertekening van de Regeldrukagenda waren zowel minister Bussemaker als staatssecretaris Dekker aanwezig. Bussemaker lichtte haar standpunt als volgt toe: “Vaak gaat het niet alleen om de regels zelf maar ook om het slim omgaan met regels. Lerarenopleidingen kunnen hier al aandacht aan besteden voor toekomstige leraren en ervoor zorgen dat zittende leraren zich voldoende kunnen bijscholen, bijvoorbeeld in de omgang met software die scholen gebruiken.”

Ook Dekker verwacht veel van het plan van aanpak. “Heel goed dat schoolleiders en leraren mee hebben gewerkt aan het opstellen van dit plan van aanpak om de regeldruk tegen te gaan. We weten nu waar de echte problemen zitten en wat we eraan kunnen doen. Dat leraren zien dat niet alles hoeft van de inspectie is al een hele winst.”

Verder lezen? Eerder publiceerde De Lerarenagenda drie dubbelinterviews over regeldruk, gebaseerd op het bezoek van 33 medewerkers van het ministerie van OCW aan 33 scholen.