Weblogbericht | 11-11-2014 | Redactie

Hoe te innoveren - in het kort

Wat betekent dat precies: werken in onderwijsteams?
Leraren geven aan een grote groep les, bijgestaan door één of meerdere onderwijsondersteuners. Ze kunnen daardoor kleine groepjes leerlingen extra instructie geven. De overige leerlingen zijn zo zelfstandig mogelijk aan het werk, waarbij ze creatief gebruikmaken van digitale middelen.

Vanwaar al deze veranderingen?
Docenten moeten door de inzet van onderwijsondersteuners weer toekomen aan dat wat ze het liefste doen, en waar ze goed in zijn: lesgeven. Ook krijgen ze meer ruimte om zich professioneel te ontwikkelen.

Voor wie is het?
Voor scholen die nieuwsgierig zijn naar innovatieve maatregelen om hun onderwijs slimmer in te richten.

Kan je daar hulp bij krijgen?
De innovatieve maatregelen in deze serie worden gesteund door de InnovatieImpuls Onderwijs. De InnovatieImpuls Onderwijs (IIO) helpt scholen door vernieuwende experimenten in het onderwijs te ondersteunen.

De afgelopen vier jaar hebben ruim honderdvijftig scholen geëxperimenteerd met in totaal vijf innovatieve concepten: één toegespitst op po (SlimFit), de overige vier voor vo. (Bezoek voor een omschrijving van de vijf typen experimenten de IIO-website). De experimenten lopen tot en met 2014, en de verwachting is dat de meeste scholen daarna zullen doorgaan met de innovaties.

Buiten het ondersteunen van de experimenten, adviseert de InnovatieImpuls Onderwijs scholen die ook geïnteresseerd zijn in slimmer werken. Ze koppelen deze scholen aan de 'experiment-scholen', zodat scholen van elkaar kunnen leren. Mail voor meer informatie info@innovatieimpulsonderwijs.nl.

Hoe verliep het experiment met de onderwijsteams op het Picasso Lyceum?

Het uitproberen van nieuwe maatregelen is het Picasso Lyceum niet vreemd: innoveren maakt deel uit van het onderwijsconcept van de school.

Jeroen: 'We proberen zo veel mogelijk leerlingen op maat te bedienen. Inmiddels is dit hot in Nederland: gepersonaliseerd leren. We zijn continu bezig om ons concept te verdiepen en te verbreden.

'Leerlingen mogen bij ons in verschillend tempo en op verschillende niveau’s werken. Sommige doen uiteindelijk eerder examen in één of meer vakken. Er zijn mavo-leerlingen die onderdelen op havo-niveau doen en havo-leerlingen die vakken op vwo-niveau afleggen. Topsporters volgen hun eigen schema afgestemd op hun trainingen en wedstrijden. En doubleurs doen alleen de vakken over waar ze minder goed in zijn en werken voor de andere vakken door aan hun programma.

'Omdat innoveren nu eenmaal deel uitmaakt van (de organisatie van) ons onderwijsconcept, beschouwden we dit niet als een experiment. We hoefden onze leerlingen en hun ouders dus niet te overtuigen van het invoeren van onderwijsteams. Nu we werken met onderwijsteams merken we wel dat ouders het aan leerlingen geleverde maatwerk bijzonder waarderen.

'Ook de docenten hoefden we niet te overtuigen. Sterker nog, we voorzagen in een behoefte: we hebben gekozen voor het IIO-concept 'Onderwijsteams', omdat docenten dan meer met elkaar samenwerken, en ook tijd vrijspelen voor juist die zaken waar ze als professional voor zijn opgeleid. Docenten vragen daar zelf om, omdat ze merken dat ze dat nodig hebben om gepersonaliseerd leren (meer) mogelijk te maken.

'En zo hoort het eigenlijk ook: de innovatie moet voortvloeien uit een breed gedragen missie en visie. Als je collega’s moet overtuigen, dan heb je iets niet goed gedaan, denk ik.'

Kost zoiets niet heel veel extra tijd en werk?

'Docenten hebben meer en sneller digitaal leermateriaal ontwikkeld. Verder hadden ze meer tijd voor vakinhoudelijk overleg en het bieden van onderwijs op maat. Door de aanwezigheid van de domeinassistent konden docenten ook binnen hun eigen vaklessen steeds meer onderwijs op maat bieden.

'De domeinassistent vond het werken met leerlingen overigens zo leuk, dat hij de lerarenopleiding is gaan doen en inmiddels werkt als bevoegd docent geschiedenis. En het is niet alleen de domeinassistent goed bevallen: het werken met domeinassistenten is inmiddels ingeburgerd in de hele school. Ook bij andere domeinen.

'Dat maakt dat er meer mogelijkheden zijn voor het bieden van onderwijs op maat. Leerlingen kunnen bij meer mensen terecht voor hun (geïndividualiseerde) leerproces.'

De domeinassistent vond het werken met leerlingen zo leuk, dat hij inmiddels docent geschiedenis is.

Zou je het aan andere scholen aanbevelen?

'Ja, want zo kun je je (duurbetaalde en hoog opgeleide) docenten inzetten waar ze echt voor zijn: lesgeven, coachen en het ontwikkelen van hun vak. Voor hand- en spandiensten zijn de domeinassistenten. Docenten worden 'ontzorgd' en komen meer toe aan hun core business.'

Heb je tips voor schoolleiders die openstaan voor het invoeren van een soortgelijke innovatie?

'Zorg ervoor dat je een duidelijk doel voor ogen hebt en dat het doel voortvloeit uit een breed gedragen missie/visie van de school. Alleen dan kun je succesvol innoveren. Zorg er tijdens de innovatie ook voor dat je medewerkers regelmatig spreekt, zodat je weet hoe het gaat en wat ze in het proces nodig hebben. Wij gebruiken daar onze POP-cyclus voor. Zo voorkom je weerstand.'

Het Picasso Lyceum

Het Picasso Lyceum (gymnasium, atheneum, havo, TOPmavo) is een innovatieve school, met als motto Talenten Ontwikkelen tot Prestaties: TOP! Het is onderdeel van de Stichting Stedelijk Voortgezet Onderwijs Zoetermeer. Verder is het Picasso Lyceum lid van de Vereniging van Begaafdheidsprofielscholen.