Hoe je van pabo-studenten goede leraren maakt

Vroeger werden Tilburgse pabo-studenten voor hun stage naar een basisschool gestuurd en aan een mentor gekoppeld. En dat was het. Maar er is meer nodig om ervoor te zorgen dat deze studenten straks gedreven en vakbekwaam voor de klas staan. Daarom introduceerde Fontys Hogeschool Kind en Educatie in samenwerking met twaalf basisscholen “Opleiden in School”. Studenten uit alle leerjaren werken op de basisschool aan hun vak, onder begeleiding van coaches van de basisschool en de pabo.

Peter van Hulst

Ongeveer dertig procent van de leerkrachten die ooit een keer de pabo heeft gevolgd, staat na vijf jaar nog voor de klas. De rest is afgehaakt. Een belangrijke oorzaak is onvoldoende begeleiding. Veel beginnende leraren  voelen zich in het diepe gegooid. 

 ‘Om dat te voorkomen is praktijkervaring nodig tijdens je studie. Voor alle leerjaren.’, stelt Peter van Hulst van Xpect Primair basisscholen in Tilburg. Hij coördineert “Opleiden in School” met Larissa Rand en Ronald Keurentjes van Fontys Hogeschool Educatie en Kind (FHKE).

Peter licht toe: ‘Eerstejaars studenten willen zich oriënteren. Past het vak van leraar bij hen? In het tweede jaar wil een student onderzoeken of hij zichzelf jarenlang voor de klas ziet staan. En derde- en vierdejaars studenten willen vooral weten welke informatie ze nodig hebben om goed les te geven. Daar kom je in de praktijk achter, niet op de pabo.’

Eén dag in de week op de basisschool

“Opleiden in School” voorziet in deze behoefte. Elke dinsdag zijn studenten uit alle leerjaren aan de slag op één van de basisscholen. Acht tot twintig studenten werken samen in zogenoemde “onderwijsnesten”. Een veilige plek om vorm te geven aan de opleiding en ervaring op te doen als leraar. De pabo-studenten helpen niet alleen elkaar het diploma te halen en werken niet alleen met elkaar aan opdrachten, maar ook met andere studenten. ‘Een aantal vierdejaars pabo’ers doet met studenten Pedagogiek van Tilburg University onderzoek naar schoolontwikkelingen.’

Een basisschoolcoach en studiebegeleider van Fontys zijn op de dinsdag vrijgesteld om de studenten te begeleiden. Denk aan het observeren van lessen en feedback geven. Het organiseren van intervisiegesprekken. Of begeleiden van onderzoek. 

‘We willen niet dat een Fontys-docent ontdekt dat de opleiding Kind en Educatie niet overeenkomt met de praktijk. En pas afgestudeerde leraren voor verrassingen komen te staan. Met “Opleiden in School” herschrijven we het curriculum van de pabo.’

Startbijeenkomst met coaches

Fontys Kind en Educatie Den Bosch is initiatiefnemer van “Opleiden in School”. Fontys Kind en Edducatie Den Bosch, dat het oorspronkelijke concept iets aanpaste, is er in september 2014 mee begonnen. ‘Het was de eerste keer dat we onze studenten niet naar een basisschool stuurden met de mededeling: “hier vind je groep 1, daar is groep 2 aan het werk en dit is je mentor. Succes.” Om elkaar beter te leren kennen organiseerden we een startbijeenkomst in een bosrijke omgeving. Gewapend met een gps voerden de studenten met de studiebegeleider en basisschoolcoach een aantal opdrachten uit. Het in kaart brengen van leerdoelen en de samenwerking tussen studenten en coaches stond daarbij centraal. De bijeenkomst gaf een enorme boost. Iedereen wilde er iets moois van maken.’

Professionaliseringskalender

Speciaal voor de coaches organiseren de coördinatoren van “Opleiden in School” netwerkbijeenkomsten. Basisschoolcoaches en studiebegeleiders komen bij elkaar voor intervisiegesprekken. Wat doen ze? Hoe pakken ze het aan? Wat valt hen op? ‘Als team van “Opleiden in School” zijn wij daarbij niet aanwezig. Dat doen we bewust, om het eigenaarschap bij de coaches te leggen. Wij willen niets opleggen. Ze zoeken met elkaar naar de beste methoden en oplossingen voor goede begeleiding.’

Leven lang leren

Uit een enquête onder de studenten van Fontys blijkt dat zij enthousiast zijn over het opleidingstraject in de basisschool. Komend jaar wordt “Opleiden in School” uitgebreid met 25 partners in de opleidingsscholen.

Daarnaast start Xpert Primair een proefproject waarin tien beginnende leraren twee jaar lang een aanstelling op één van de basisscholen krijgen. Elke vrijdag ontwikkelen ze een aantal modules vanuit de praktijk. Bijvoorbeeld beelddenken, klasmanagement en omgaan met lastige ouders. Dit gebeurt onder begeleiding van een onderwijskundige. ‘Met hun praktijkervaringen ontstaat een betere opleiding’, zegt Peter. Na afloop van deze pilot wordt bekeken hoe dit concept breder in het Brabantse onderwijsveld kan worden geïntroduceerd.

Gevraagd hoe hij de toekomst ziet, antwoordt Peter: ‘Vroeger zei een mentor: “Doe mij maar na, dan is het goed.” Steeds meer studenten ontdekken liever zelf wat goed onderwijs is. Daar moeten we ons op richten.’

Reactie toevoegen

U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.

* verplichte velden

Uw reactie mag maximaal 2000 karakters lang zijn.

Reacties

  • Ik onderschrijf bovenstaand artikel volledig. De aankomende generatie leerkrachten verdient coaching tijdens de opleiding en in de eerste maanden van hun daadwerkelijke werk als leerkracht. Daarmee doen ze niet alleen ervaring op, maar werk je ook aan het zelfvertrouwen van de jonge collega en aan teambuilding. Je maakt dus een drieslag. Dat de opleiding daarmee beter scoort is uiteraard belangrijk; het gaat immers om de student in opleiding.
    Als reactie op het schrijven van P. J. wil ik graag collega's oproepen te stoppen met mopperen op alles wat in het onderwijs niet deugd (en dat is veel). Daarmee demotiveren we zelf vanuit het onderwijsveld onze "opvolgers". Volgens mij zou daardoor het percentage uitstappers al gauw lager uitvallen dan momenteel het geval is.
    Tot slot: een veel beter salaris creëert niet per saldo excellente leerkrachten! U en ik, wij, de huidige generatie leerkrachten zijn het fundament voor de aanstormende jonge talenten.
    Als wij daar nu ònze talenten eens op in gaan zetten.

    Van: Kor van der Velde | 10-08-2015, 11:20

  • Dat 70% van de Pabo afgestudeerden na 5 jaar niet voor de klas staat wil niet zeggen dat ze geen goede leerkracht waren. In dit artikel wordt de suggestie gewekt dat meer praktijkervaring de opleiding verbetert (maar ook meer handen in de klas brengt, gratis). Ik denk dat er nog veel meer en belangrijkere voorwaarden zijn om goede leerkrachten te krijgen in het onderwijs en te behouden. Meer inhoudelijke kennis van alle vakken (hoe zwaar is de rekentoets nog steeds!), veel meer contacturen op de Pabo, kleinere klassen in het PO (zeker nodig nu de meeste leerlingen een label hebben), veel minder administratieve rompslomp (diagnoses, toetsen, leerlingvolgsystemen, rapportagess, ontwikkelingsplannen) en een veel beter salaris.
    Wat vroeger de decaan zei geldt nog steeds: Ga Pabo doen, dat is de makkelijkste HBO opleiding.

    Van: Paul Jansen | 30-07-2015, 11:38